ΙΣΤΟΡΙΑ: Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ (20 ιουλίου 1974)
Ώρα 04:35, Σάββατο 20 Ιουλίου 1974. Η γραφική και πανέμορφη πόλη της Κερύνειας όπως την έβλεπαν οι Τούρκοι πιλότοι το πρωί του Σαββάτου της 20ης Ιουλίου 1974 όταν άρχισαν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί ολόκληρης της Κύπρου αλλά κυρίως των βόρειων ακτών της Κυρήνειας και συγκεκριμένα στο σημείο "Πέντε Μίλι" δυτικά της πόλης της Κυρήνειας. Η επίθεση και απόβαση επικεντρώθηκαν κοντά στο χωριό Άγιος Γεώργιος Κυρήνειας.
Τα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς της Κύπρου της Γλυκιώτισσας (στο μοναστήρι της οποίου έδρευε το 256ον Ταγμαν Πεζικού) και Αχειροποιήτου (όπου έδρευε η 190η Μοίρα Αρμάτων / Τάγμα Πεζικού) όπου έγινε και η απόβαση του Τούρκικου στρατού υπήρξαν τα πρώτα θύματα των Τουρκικών αεροπορικών βομβαρδισμών.
Τα ραντάρ της Εθνικής Φρουράς είχαν εντοπίσει ήδη από τα μεσάνυχτα της 19 Ιουλίου ύποπτες κινήσεις έξι τουρκικών πλοίων ανοιχτά της Αττάλειας με κατεύθυνση προς την Αμμόχωστο. Το ΓΕΕΦ ωστόσο, θεώρησε πως επρόκειτο για άσκηση και δεν πήρε κανένα μέτρο. Λίγες ώρες αργότερα, στις 4 το πρωί, άλλα έντεκα τουρκικά πλοία είχαν φθάσει μόλις 15 μίλια έξω από την Κυρήνεια. Επρόκειτο για αποβατικά πλοία.Η Εθνική Φρουρά αντέδρασε όταν ήταν πλέον αργά. Στις 4:45 το πρωί η τουρκική αεροπορία άρχισε τους βομβαρδισμούς, ενώ τα αποβατικά πλοία άρχισαν να κινούνται προς τις ακτές.
Η Τούρκικη επίθεση είχε 3 άμεσους σκοπούς:
1. Την αποβίβαση όσον το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού στρατευμάτων και εξοπλισμού στην περιοχή "5 Μίλι" δυτικά τηε Κυρήνειας και την δημιουργία προγεφυρώματος.
2. Την ρίψη αλεξιπτωτιστών στους Τουρκικούς θύλακες Λευκωσίας-Αγύρτας και ενδυνάμωσή τους.
3. Την αποδυνάμωση των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς και την τελική αποκοπή τους στα δύο με την προέκταση του προγεφυρώματος από την παραλία προς το βουνό Πενταδάκτυλος.
Δυστυχώς, το άφρων και προδοτικό Χουντικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 επέφερε την πλήρη αποδιοργάνωση των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να αποβιβάσουν αρκετά στρατεύματα στην παραλία από την πρώτη κιόλας ημέρα και από το πιο δύσκολο σημείο.
Στις 05:30 του Σαββάτου 20 Ιουλίου 1974 η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε αλύπητα το 256 Τ.Π. (Τάγμα Πεζικού) το οποίο έδρευε στην Γλυκιώτισσα, της Αχειροποιήτου (190 ΜΑ/Τ.Π.), του Βοσπόρου 182 Μ.Π.Π. (Μοίρα Παράκτιου Πυροβολικού), καθώς και όλα τα παράκτια φυλάκια στους άμμους των Πανάγρων στα παράλια της Κυρήνειας. Τόση ήταν η προδοσία και αποδιοργάνωση στις τάξεις των Ελληνικών Κυπριακών δυνάμεων λόγω του πραξικοπήματος ώστε ακόμη και το ραδιόφωνο μετέδιδε πρωινή γυμναστική και εκκλησιαστικούς ύμνους αντί να καλεί σε επιστράτευση. Οι Τούρκοι ανενόχλητοι έβγαιναν στην παραλία απο ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΣΗΜΕΙΟ.
Τουρκικό άρμα Αμερικανικής κατασκευής Τ-47 βγαίνει στην παραλία "Πέντε Μίλι" στην Κυρήνεια. Οι Τούρκοι κατάφεραν να δημιουργήσουν το πρώτο προγεφύρωμα το οποίο άρχισαν να ενισχύουν με βαρέα όπλα, προμήθειες, και στρατεύματα.
Κάθε κίνηση από μέρους της Εθνοφρουράς για να αντιδράσει τραβούσε την προσοχή της Τουρκικής αεροπορίας η οποία βομβάρδιζε από πολύ χαμηλό ύψος με βόμβες "Ναπάλμ" κάθε κινητό στόχο.
Παράλληλα με την δημιουργία προγεφυρώματος στην παραλία οι Τούρκοι ενίσχυαν και τους θύλακες που είχαν στα μετόπισθεν και συγκεκριμένα στις περιοχές Λευκωσίας-Αγύρτας και Αγίου Ιλαρίωνα, γιατί δέχονταν επιθέσεις από την ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου) και από δυνάμεις την Εθνικής Φρουράς σύμφωνα με το σχέδιο άμυνας της Κύπρου. Η ενίσχυση αυτή γινόταν με μεταγωγικά ελικόπτερα Αμερικανικής κατασκευής.
Τούρκοι Αλεξιπτωτιστές ανεμίζουν την Τουρκική σημαία μετά την ρίψη τους μέσα στους Τουρκοκυπριακούς θύλακες Λευκωσίας-Αγύρτας. Τα πρώτα κύμματα αυτών των αλεξιπτωτιστών υπέστησαν τρομερές απώλειες λόγω της άμεσης εξουδετέρωσής τους από δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ. Δυστυχώς οι κινήσεις της Ε.Φ. ηταν σπασμωδικές και ανοργάνωτες και έτσι δεν κατάφεραν να υποστηρίξουν την ΕΛΔΥΚ με βαρέα όπλα (προπαρασκευαστικά πυρά η πυρά εγγυούς υποστηρίξεως) εκεί όπου έπρεπε να το πράξουν.
Δραματική φωτογραφία μιας εκ των αντεπιθέσεων της ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου) εναντίων Τουρκικών θέσεων στην περιοχή Λευκωσίας - Αγύρτας. Η ΕΛΔΥΚ αποδείχτηκε ως η αποτελεσματικότερη και πιο οργανωμένη μονάδα άμυνας της Κύπρου προκαλώντας τρομερές απώλειες στις τουρκικές δυνάμεις που φτάνουν μέχρι και τους 2,000 νεκρούς. (Σημείωση: Η δύναμη της ΕΛΔΥΚ αποτελείτο από ΜΟΝΟ 450 νεοφερμένους από την Ελλάδα άνδρες Πεζικού, χωρίς την υποστήριξη αρμάτων ή πυροβολικού, και χωρίς οποιαδήποτε μηχανοκίνητα μέσα, ενώ το υπηρεσιακό τους τυφέκιο ήταν η ημιαυτόματη αραβίδα 8 φυσιγγίων Μ1.)
Αντικειμενικός στόχος των Τούρκων ήταν το Εθνικό ξεκαθάρισμα και ο τελικός διαχωρισμός των δύο κοινοτήτων. Για να επιτύχουν αυτό το στόχο επιδίδονταν σε βομβαρδισμούς κατοικημένων περιοχών για να σπείρουν τον πανικό και να αναγκάσουν τους πολίτες σε άτακτη φυγή.Οι Τούρκικη αεροπορία βομβάρδισε αλύπητα πολλούς μη στρατιωτικούς στόχους, όπως σχολεία, νοσοκομεία, γηροκομεία, κλπ.
Στις γειτονιές της Λευκωσίας εξελίσσονταν σκληρές και αιματηρές μάχες. Οι Τούρκοι κατάφεραν να προελάσουν μέσα στην πόλη κυρίως λόγω των άγριων βομβαρδισμών των Ελληνικών θέσεων από την Τουρκική αεροπορία.
Η τουρκική βαρβαρότητα φάνηκε μετά από τους πρώτους κιόλας βομβαρδισμούς των Τούρκων με την χρήση των εμπρηστικών βομβών ΝΑΠΑΛΜ για την δημιουργία πανικού και χάους στις Ελληνικές Κυπριακές γραμμες. Η χρήση αυτών των βομβών είχε τρομακτικά αποτελέσματα προκαλώντας τρομερές απώλειες σε έμψυχο και ανθρώπινο δυναμικό αλλά και υλικές τρομερές καταστροφές από πυρκαγιές σε δάση.Οι βόμβες Ναπάλμ χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον για τον βομβαρδισμό στρατοπέδων της Εθνικής Φρουράς, όπως αυτό της Αθαλάσσας στην Λευκωσία.
Με τις δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ και της Εθνικής Φρουράς διασκορπισμένες να επιτίθενται στους τουρκοκυπριακούς θύλακες, οι Τούρκοι ενίσχυσαν με νέες μονάδες το προγεφύρωμα της Λευκωσίας. Την ίδια στιγμή, υπήρξε και μία ακούσια μετακίνηση πληθυσμών, καθώς οι Τουρκοκύπριοι πολίτες που βρίσκονταν μέσα στους θύλακες, που δέχονταν επίθεση από τις ελληνοκυπριακές δυνάμεις, κατέφευγαν στο Βορρά ζητώντας την προστασία του τουρκικού στρατού, ενώ αντίστοιχα οι Ελληνοκύπριοι, προσπαθώντας ν' αποφύγουν τον τουρκικό στρατό και τους βομβαρδισμούς κατευθύνοναν προς το Νότο.
Η δεύτερη προσπάθεια είχε πιο δραματικό αποτέλεσμα. Τη νύχτα της 21ης προς 22ας Ιουλίου 15 μεταγωγικά αεροπλάνα Νοράτλας, μετέφεραν από το αεροδρόμιο των Χανίων στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας την Α΄ ΜΚ. Δύο αεροπλάνα έχασαν τον προσανατολισμό τους και προσγειώθηκαν στη Ρόδο. Τα υπόλοιπα 13 κατάφεραν να φτάσουν μέχρι τη Λευκωσία πετώντας χαμηλά κάτω από τα ραντάρ. Δυστυχώς, όταν ξεκίνησαν την προσγείωση στο αεροδρόμιο οι μονάδες πυροβολικού της Εθνικής Φρουράς, θεωρώντας πως επρόκειτο για τουρκικά αεροσκάφη πρόσεβαλαν με αντιαεροπορικά βλήματα τα Νοράτλας, καταρρίπτοντας το τρίτο από αυτά και να χτυπηθεί άσχημα ένα άλλο. Μόνο ένας καταδρομέας σώθηκε από το καταρριφθέν αεροσκάφος.
Εν τω μεταξύ, οι πολιτικές εξελίξεις σε Αθήνα και Λευκωσία ήταν ραγδαίες. Στη Λευκωσία παραιτείται ο Νικόλαος Σαμψών, ενώ στην Αθήνα επέρχεται η μεταπολίτευση. Την ίδια στιγμή ξεκινούν στη Γενεύη οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Τέλος, στις 6 Αυγούστου και ενώ ισχύει η κατάπαυση του πυρός, τουρκικές μονάδες καταλαμβάνουν τον Καραβά και τη Λάπηθο.
Αττίλας ΙΙ
Η δεύτερη φάση του Αττίλα ξεκίνησε αμέσως μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων στη Γενεύη. Ξεκίνησε το πρωί της 14ης Αυγούστου με τα τουρκικά στρατεύματα να κινούνται στο ανατολικό μέτωπο, το οποίο κατέρρευσε σε λίγες ώρες. Η πεδιάδα της Μεσαορίας κατελήφθη αμέσως, ενώ οι Τούρκοι στρατιώτες έφτασαν βορείως της Αμμοχώστου, όπου και σταμάτησαν, επειδή, κανένα σχέδιο της Τουρκίας δεν προέβλεπε κατάληψη της πόλης. Την επόμενη ημέρα, οι τουρκικές δυνάμεις περιορίστηκαν στο να συνενώσουν τον τουρκοκυπριακό θύλακα της πόλης, που βρισκόταν μέσα στο κάστρο.
Παράλληλα, τμήματα του τουρκικού στρατού κινήθηκαν προς την εγκαταλελειμμένη από τους κατοίκους της Λάρνακα. Η προέλασή τους ωστόσο, σταμάτησε στο χωριό Τρούλλοι. Μέσα από το χωριό περνάει πλέον και η πράσινη γραμμή.
Εν τω μεταξύ, στο δυτικό μέτωπο η επίθεση των Τούρκων ξέσπασε την 15η Αυγούστου. Μέσα σε μια μέρα καταλήφθηκε η πόλη της Μόρφου, παρά την άμυνα που προέβαλαν οι άντρες του 11ου Τακτικού Συγκροτήματος. Το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ καταλήφθηκε ύστερα από μάχες 3 ημερών από τρεις λόχους της δύναμης. Τέλος, μέσα στη Λευκωσία, τμήματα της Εθνικής Φρουράς κατάφεραν με επιτυχία να διατηρήσουν τον έλεγχο της συνοικίας του Αγίου Παύλου στα δυτικά του φρουρίου της Λευκωσίας.
Με το τέλος της δεύτερης φάσης του Αττίλα, η Τουρκία κατείχε το 38% της επιφάνειας της Τουρκίας, ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που ζητούσε κατά τις διαπραγματεύσεις της Γενεύης (34%).
kathimerini.gr
