10 Αληθειες για το ανθρωπινο σωμα!
Γιατί σου σηκώνεται η τρίχα, τα μάτια σου δακρύζουν όταν καθαρίζεις κρεμμύδια ή νιώθεις τα άκρα σου να «μυρμηγκιάζουν»; Ρωτήσαμε και μάθαμε όλη την αλήθεια για τις 16 μεγαλύτερες «περιέργειες» του ανθρώπινου σώματος.
1. Γιατί ανατριχιάζουμε;
Συνήθως μας... σηκώνεται η τρίχα όταν κρυώνουμε ή φοβόμαστε. Ένας μικροσκοπικός μυς στη βάση κάθε τρίχας συσπάται και στη συνέχεια όλοι μαζί κάνουν την επιδερμίδα μας να μοιάζει με αυτή του... ξεπουπουλιασμένου κοτόπουλου (μήπως η παραπάνω εικόνα σου θυμίζει την τελευταία φορά που είδες τον «Εξορκιστή» ;). Βέβαια η συγκεκριμένη «διαδικασία» πριν από πάρα πολλούς αιώνες -όταν ο άνθρωπος είχε ακόμα τρίχωμα- είχε πρακτική σημασία. Καθώς αυτό «φούσκωνε», ζέσταινε το σώμα «φυλακίζοντας» ανάμεσα στις τρίχες αέρα, ο οποίος λειτουργούσε ως μόνωση απέναντι στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Επιπλέον, λειτουργούσε ως μέσο εκφοβισμού και άμυνας μπροστά στην απειλή (βλ. γάτα τετ-α-τετ με σκύλο). Σήμερα φυσικά, η ανατριχίλα δεν έχει καμία ιατρική σημασία ή εξήγηση. Αλλά αν δεν θέλεις να καταλαβαίνουν οι γύρω σου πώς ακριβώς νιώθεις, φρόντισε να φοράς ζεστά ρούχα όταν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές και να αποφεύγεις... τα θρίλερ. Τόσο απλά.
2. Γιατί δακρύζουμε όταν καθαρίζουμε κρεμμύδια;
Όταν κόβουμε ένα κρεμμύδι απελευθερώνονται ένζυμα που παράγουν ένα αέριο (το propanethial Sulfoxide). Όταν αυτό το αέριο έρθει σε επαφή με τα μάτια, τα κάνει να δακρύζουν -ως φυσιολογική αντίδραση- ώστε να παράγουν ένα ήπιο οξύ. Η παραγωγή αυτού του οξέος πονάει. Οπότε στη συνέχεια, ο εγκέφαλος στέλνει μήνυμα στους δακρυγόνους αδένες να εκκρίνουν ακόμα περισσότερα υγρά για να ξεπλύνουν τα μάτια. Με λίγα λόγια και για να μιλήσουμε πολύ απλά, όσο περισσότερα κρεμμύδια καθαρίσουμε τόσο περισσότερα δάκρυα θα χύσουμε. Πώς μπορείς να μειώσεις αυτή τη δυσάρεστη διαδικασία; Για να έχεις το λιγότερο δυνατό τσούξιμο και κλάμα, άφησε τα κρεμμύδια στο ψυγείο αρκετή ώρα πριν τα καθαρίσεις. Κι αυτό γιατί η χαμηλή θερμοκρασία επιβραδύνει την απελευθέρωση των ενζύμων. Εναλλακτικά, καθάρισέ τα κάτω από κρύο, τρεχούμενο νερό. Τέλος, επειδή τα περισσότερα ένζυμα συγκεντρώνονται στο κάτω μέρος του κρεμμυδιού (στη βάση), καλό θα ήταν να ξεκινήσεις το κόψιμο από την κορυφή για να αποφύγεις την... απότομη συγκίνηση.
Όταν κόβουμε ένα κρεμμύδι απελευθερώνονται ένζυμα που παράγουν ένα αέριο (το propanethial Sulfoxide). Όταν αυτό το αέριο έρθει σε επαφή με τα μάτια, τα κάνει να δακρύζουν -ως φυσιολογική αντίδραση- ώστε να παράγουν ένα ήπιο οξύ. Η παραγωγή αυτού του οξέος πονάει. Οπότε στη συνέχεια, ο εγκέφαλος στέλνει μήνυμα στους δακρυγόνους αδένες να εκκρίνουν ακόμα περισσότερα υγρά για να ξεπλύνουν τα μάτια. Με λίγα λόγια και για να μιλήσουμε πολύ απλά, όσο περισσότερα κρεμμύδια καθαρίσουμε τόσο περισσότερα δάκρυα θα χύσουμε. Πώς μπορείς να μειώσεις αυτή τη δυσάρεστη διαδικασία; Για να έχεις το λιγότερο δυνατό τσούξιμο και κλάμα, άφησε τα κρεμμύδια στο ψυγείο αρκετή ώρα πριν τα καθαρίσεις. Κι αυτό γιατί η χαμηλή θερμοκρασία επιβραδύνει την απελευθέρωση των ενζύμων. Εναλλακτικά, καθάρισέ τα κάτω από κρύο, τρεχούμενο νερό. Τέλος, επειδή τα περισσότερα ένζυμα συγκεντρώνονται στο κάτω μέρος του κρεμμυδιού (στη βάση), καλό θα ήταν να ξεκινήσεις το κόψιμο από την κορυφή για να αποφύγεις την... απότομη συγκίνηση.
3. Γιατί κάνουν «κρακ» τα δάχτυλά μας;
Ο πιο συνηθισμένος τύπος συνδέσμου είναι ο αρθρικός (π.χ. δάχτυλα, ώμοι), δηλαδή δύο κόκαλα που ενώνονται σε ένα θύλακα. Μέσα σε κάθε ένα από αυτούς τους θύλακες υπάρχει ένα είδος λιπαντικού, το αρθροσιελικό υγρό, το οποίο περιέχει υγροποιημένα αέρια. Όταν τεντώνουμε το σύνδεσμο, στην ουσία τον συμπιέζουμε σπρώχνοντας τα πλούσια σε άζωτο αέρια να βγουν από το υγρό. Αυτό το «κρακ» που ακούμε είναι η απελευθέρωση των αερίων μέσα στον αρθρικό θύλακα και τότε νιώθουμε ότι τα δάχτυλα γίνονται πιο ευλύγιστα. Θα έχεις παρατηρήσει όμως ότι δεν γίνεται να «ξανασπάσεις» αμέσως τα ίδια δάχτυλα, καθώς χρειάζονται περίπου 15 με 30 λεπτά ωσότου τα αέρια αφομοιωθούν από το υγρό. Πάντως, αυτό που θα πρέπει να γνωρίζεις είναι ότι η συγκεκριμένη συνήθεια δεν είναι βλαβερή για τα χέρια σου, παρά μόνο... ενοχλητική για τους γύρω σου, οπότε καλό θα ήταν να προσπαθήσεις να την αποφύγεις.
Ο πιο συνηθισμένος τύπος συνδέσμου είναι ο αρθρικός (π.χ. δάχτυλα, ώμοι), δηλαδή δύο κόκαλα που ενώνονται σε ένα θύλακα. Μέσα σε κάθε ένα από αυτούς τους θύλακες υπάρχει ένα είδος λιπαντικού, το αρθροσιελικό υγρό, το οποίο περιέχει υγροποιημένα αέρια. Όταν τεντώνουμε το σύνδεσμο, στην ουσία τον συμπιέζουμε σπρώχνοντας τα πλούσια σε άζωτο αέρια να βγουν από το υγρό. Αυτό το «κρακ» που ακούμε είναι η απελευθέρωση των αερίων μέσα στον αρθρικό θύλακα και τότε νιώθουμε ότι τα δάχτυλα γίνονται πιο ευλύγιστα. Θα έχεις παρατηρήσει όμως ότι δεν γίνεται να «ξανασπάσεις» αμέσως τα ίδια δάχτυλα, καθώς χρειάζονται περίπου 15 με 30 λεπτά ωσότου τα αέρια αφομοιωθούν από το υγρό. Πάντως, αυτό που θα πρέπει να γνωρίζεις είναι ότι η συγκεκριμένη συνήθεια δεν είναι βλαβερή για τα χέρια σου, παρά μόνο... ενοχλητική για τους γύρω σου, οπότε καλό θα ήταν να προσπαθήσεις να την αποφύγεις.
4. Γιατί μας πιάνει λόξυγκας;
Η ακριβής αιτιολογία από την οποία προκαλείται ο λόξυγκας δεν είναι απολύτως ξεκαθαρισμένη, αλλά οι ειδικοί δίνουν κάποιες εξηγήσεις (και όχι, δεν μεγαλώνει το... εντεράκι μας κάθε φορά που ταλαιπωρούμαστε από τα ενοχλητικά «χικ»): O λόξυγκας είναι ένας σπασμός του διαφράγματος (ο κύριος αναπνευστικός μυς, ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στην κοιλιά και το θώρακα) ή του φρενικού νεύρου (ένα νεύρο που ξεκινάει από τον εγκέφαλο και φτάνει στο διάφραγμα). Mπορεί να είναι αντανακλαστικός ή να τον προκαλέσει κάποιο γειτονικό όργανο του διαφράγματος, για παράδειγμα ο οισοφάγος, όταν κάνει απότομες περισταλτικές κινήσεις. Σε γενικές γραμμές, παρότι είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός, δεν θα πρέπει να σε ανησυχεί. Παρ’ όλα αυτά, αν αντιμετωπίζεις το «πρόβλημα» πολύ συχνά, ζήτησε τη βοήθεια του γιατρού σου.
Η ακριβής αιτιολογία από την οποία προκαλείται ο λόξυγκας δεν είναι απολύτως ξεκαθαρισμένη, αλλά οι ειδικοί δίνουν κάποιες εξηγήσεις (και όχι, δεν μεγαλώνει το... εντεράκι μας κάθε φορά που ταλαιπωρούμαστε από τα ενοχλητικά «χικ»): O λόξυγκας είναι ένας σπασμός του διαφράγματος (ο κύριος αναπνευστικός μυς, ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στην κοιλιά και το θώρακα) ή του φρενικού νεύρου (ένα νεύρο που ξεκινάει από τον εγκέφαλο και φτάνει στο διάφραγμα). Mπορεί να είναι αντανακλαστικός ή να τον προκαλέσει κάποιο γειτονικό όργανο του διαφράγματος, για παράδειγμα ο οισοφάγος, όταν κάνει απότομες περισταλτικές κινήσεις. Σε γενικές γραμμές, παρότι είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός, δεν θα πρέπει να σε ανησυχεί. Παρ’ όλα αυτά, αν αντιμετωπίζεις το «πρόβλημα» πολύ συχνά, ζήτησε τη βοήθεια του γιατρού σου.
5. Γιατί «πετάει» το μάτι μας;
Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν πολλά για τους λόγους που σε κάνουν να νιώθεις ότι το μάτι σου «πεταρίζει» (το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν πιστεύουν πως... κάποιον θα δεις). Παρ' όλα αυτά, οι περισσότεροι υποστηρίζουν ότι αυτή η κατάσταση πιθανότατα οφείλεται στη δυσλειτουργία ενός νεύρου. Αυτό που ξέρουν όμως με βεβαιότητα, είναι ότι η σωματική κόπωση και ιδιαίτερα αυτή των ματιών, το άγχος, η υπερκατανάλωση καφεΐνης, η κατάχρηση αλκοόλ, η κακή διατροφή αλλά και οι αλλεργίες, κάνουν συχνότερες τις «επισκέψεις» αυτής της ενοχλητικής αίσθησης. Με λίγα λόγια, αν το μάτι σου «πετάει» συχνά, καλό είναι να φροντίζεις περισσότερο τον εαυτό σου, προσπαθώντας να αποφεύγεις τις καταχρήσεις, να ξεκουράζεσαι αρκετά, να ελέγχεις τις αλλεργίες σου, να ακολουθείς ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής και να στοχεύεις στη συστηματική άσκηση.
Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν πολλά για τους λόγους που σε κάνουν να νιώθεις ότι το μάτι σου «πεταρίζει» (το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν πιστεύουν πως... κάποιον θα δεις). Παρ' όλα αυτά, οι περισσότεροι υποστηρίζουν ότι αυτή η κατάσταση πιθανότατα οφείλεται στη δυσλειτουργία ενός νεύρου. Αυτό που ξέρουν όμως με βεβαιότητα, είναι ότι η σωματική κόπωση και ιδιαίτερα αυτή των ματιών, το άγχος, η υπερκατανάλωση καφεΐνης, η κατάχρηση αλκοόλ, η κακή διατροφή αλλά και οι αλλεργίες, κάνουν συχνότερες τις «επισκέψεις» αυτής της ενοχλητικής αίσθησης. Με λίγα λόγια, αν το μάτι σου «πετάει» συχνά, καλό είναι να φροντίζεις περισσότερο τον εαυτό σου, προσπαθώντας να αποφεύγεις τις καταχρήσεις, να ξεκουράζεσαι αρκετά, να ελέγχεις τις αλλεργίες σου, να ακολουθείς ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής και να στοχεύεις στη συστηματική άσκηση.
6. Γιατί μερικοί άνθρωποι κρυώνουν συνέχεια;
Η θερμοκρασία του σώματος ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου που «λέει» στον οργανισμό πότε να αποβάλει θερμότητα όταν κάνει ζέστη και πότε να τη συγκρατήσει όταν κάνει πολύ κρύο. Σε αυτή τη λειτουργία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ο σίδηρος. Γι' αυτό και τα άτομα που πάσχουν από αναιμία, η οποία οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου, κρυώνουν συχνότερα, και συνήθως στα άκρα (κάτι που οφείλεται στην κακή κυκλοφορία του αίματος). Ένας άλλος λόγος είναι η υπολειτουργία του θυρεοειδή αδένα, ενώ πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι μπορεί να υπάρχει και κληρονομική προδιάθεση στην ευαισθησία στο κρύο. Αν εξακολουθείς να φοράς μακρυμάνικο στους... καύσωνες του Ιουλίου, χρειάζεται να εντάξεις στη διατροφή σου περισσότερο σίδηρο (θα τον βρεις στο κόκκινο κρέας και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά) και να αποφύγεις το κάπνισμα, καθώς η νικοτίνη συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία εμποδίζοντας την καλή κυκλοφορία του αίματος.
Η θερμοκρασία του σώματος ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου που «λέει» στον οργανισμό πότε να αποβάλει θερμότητα όταν κάνει ζέστη και πότε να τη συγκρατήσει όταν κάνει πολύ κρύο. Σε αυτή τη λειτουργία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ο σίδηρος. Γι' αυτό και τα άτομα που πάσχουν από αναιμία, η οποία οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου, κρυώνουν συχνότερα, και συνήθως στα άκρα (κάτι που οφείλεται στην κακή κυκλοφορία του αίματος). Ένας άλλος λόγος είναι η υπολειτουργία του θυρεοειδή αδένα, ενώ πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι μπορεί να υπάρχει και κληρονομική προδιάθεση στην ευαισθησία στο κρύο. Αν εξακολουθείς να φοράς μακρυμάνικο στους... καύσωνες του Ιουλίου, χρειάζεται να εντάξεις στη διατροφή σου περισσότερο σίδηρο (θα τον βρεις στο κόκκινο κρέας και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά) και να αποφύγεις το κάπνισμα, καθώς η νικοτίνη συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία εμποδίζοντας την καλή κυκλοφορία του αίματος.
7. Γιατί συχνά αισθανόμαστε ότι μας τρυπούν βελόνες;
Πιθανότατα θα σου έχει συμβεί πολλές φορές: κάθεσαι αρκετή ώρα σε μια «παράξενη» στάση (ακόμα και σταυροπόδι), και μόλις προσπαθήσεις να σηκωθείς, αισθάνεσαι ότι εκατομμύρια βελόνες «τρυπάνε» το πόδι σου. Αυτό το μούδιασμα οφείλεται στην κακή ροή του αίματος προς το νεύρο που πιεζόταν τόση ώρα, εμποδίζοντας την επικοινωνία με τον εγκέφαλο. Η ενόχληση αυτή ονομάζεται παραισθησία και εκδηλώνεται συνήθως στα άνω και τα κάτω άκρα. Για να την αντιμετωπίσεις, η αλλαγή της στάσης είναι το μόνο που πρέπει να κάνεις. Αν όμως στην περίπτωσή σου αυτό δεν είναι αρκετό, συμβουλεύσου το γιατρό σου, αφού συχνά αυτά τα «τρυπήματα» είναι συμπτώματα διάφορων σοβαρών ασθενειών, όπως διαβήτη, λύκου και σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Πιθανότατα θα σου έχει συμβεί πολλές φορές: κάθεσαι αρκετή ώρα σε μια «παράξενη» στάση (ακόμα και σταυροπόδι), και μόλις προσπαθήσεις να σηκωθείς, αισθάνεσαι ότι εκατομμύρια βελόνες «τρυπάνε» το πόδι σου. Αυτό το μούδιασμα οφείλεται στην κακή ροή του αίματος προς το νεύρο που πιεζόταν τόση ώρα, εμποδίζοντας την επικοινωνία με τον εγκέφαλο. Η ενόχληση αυτή ονομάζεται παραισθησία και εκδηλώνεται συνήθως στα άνω και τα κάτω άκρα. Για να την αντιμετωπίσεις, η αλλαγή της στάσης είναι το μόνο που πρέπει να κάνεις. Αν όμως στην περίπτωσή σου αυτό δεν είναι αρκετό, συμβουλεύσου το γιατρό σου, αφού συχνά αυτά τα «τρυπήματα» είναι συμπτώματα διάφορων σοβαρών ασθενειών, όπως διαβήτη, λύκου και σκλήρυνσης κατά πλάκας.
8. Γιατί όταν ντρεπόμαστε ή ενθουσιαζόμαστε κοκκινίζουμε;
Συνήθως κοκκινίζουμε όταν ντρεπόμαστε ή όταν είμαστε ενθουσιασμένοι. Aυτό εξηγείται επειδή αυξάνονται η έκκριση αδρεναλίνης και ο καρδιακός παλμός, που έχουν ως συνέπεια την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και της κυκλοφορίας του αίματος, αλλά και την αγγειοδιαστολή. Tα πολύ μικρά αγγεία του προσώπου μας, που διαστέλλονται, γίνονται ορατά κάτω από τη λευκή επιδερμίδα, οπότε και δίνεται η εντύπωση του κόκκινου χρώματος.
Συνήθως κοκκινίζουμε όταν ντρεπόμαστε ή όταν είμαστε ενθουσιασμένοι. Aυτό εξηγείται επειδή αυξάνονται η έκκριση αδρεναλίνης και ο καρδιακός παλμός, που έχουν ως συνέπεια την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και της κυκλοφορίας του αίματος, αλλά και την αγγειοδιαστολή. Tα πολύ μικρά αγγεία του προσώπου μας, που διαστέλλονται, γίνονται ορατά κάτω από τη λευκή επιδερμίδα, οπότε και δίνεται η εντύπωση του κόκκινου χρώματος.
9. Γιατί όταν φτερνιζόμαστε κλείνουμε τα μάτια μας;
Το φτέρνισμα προκαλείται όταν ξένα μόρια εισβάλλουν στη μύτη μας. Οι νευρικοί αισθητήρες που βρίσκονται σε αυτή προειδοποιούν για την παρουσία των σωματιδίων. Έτσι δημιουργείται μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κατά την οποία η μύτη αποβάλλει βλέννα και οι μύες που βοηθούν στην αναπνοή συμπιέζουν δυνατά το θώρακα. Ταυτόχρονα οι μύες που ελέγχουν τις αναπνευστικές οδούς προκαλούν το φραγμό τους. Όταν η πίεση του αέρα στους πνεύμονες γίνεται υπερβολικά υψηλή, τότε οι αναπνευστικές οδοί ανοίγουν, αποβάλλοντας με δύναμη αέρα και ξένα μόρια. Ο σπασμός που συνοδεύει το φτέρνισμα επηρεάζει πολλούς μυς, συμπεριλαμβανομένων και των μυών του προσώπου. Αυτοί ευθύνονται για το κλείσιμο των ματιών. Το γεγονός ότι κλείνουμε τα μάτια ενώ φτερνιζόμαστε οφείλεται πιθανότατα σε βιολογικό μηχανισμό που λειτουργεί προστατευτικά. Τα μόρια αποβάλλονται από τη μύτη με πολύ υψηλή πίεση. Μεταφράζοντας αυτή την πίεση σε ταχύτητα, θα έφτανε περίπου στα 160 χιλιόμετρα την ώρα. Κλείνοντας τα μάτια, λοιπόν, προστατεύουμε τους οφθαλμούς από την υπερβολική εξωθητική πίεση.
Το φτέρνισμα προκαλείται όταν ξένα μόρια εισβάλλουν στη μύτη μας. Οι νευρικοί αισθητήρες που βρίσκονται σε αυτή προειδοποιούν για την παρουσία των σωματιδίων. Έτσι δημιουργείται μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κατά την οποία η μύτη αποβάλλει βλέννα και οι μύες που βοηθούν στην αναπνοή συμπιέζουν δυνατά το θώρακα. Ταυτόχρονα οι μύες που ελέγχουν τις αναπνευστικές οδούς προκαλούν το φραγμό τους. Όταν η πίεση του αέρα στους πνεύμονες γίνεται υπερβολικά υψηλή, τότε οι αναπνευστικές οδοί ανοίγουν, αποβάλλοντας με δύναμη αέρα και ξένα μόρια. Ο σπασμός που συνοδεύει το φτέρνισμα επηρεάζει πολλούς μυς, συμπεριλαμβανομένων και των μυών του προσώπου. Αυτοί ευθύνονται για το κλείσιμο των ματιών. Το γεγονός ότι κλείνουμε τα μάτια ενώ φτερνιζόμαστε οφείλεται πιθανότατα σε βιολογικό μηχανισμό που λειτουργεί προστατευτικά. Τα μόρια αποβάλλονται από τη μύτη με πολύ υψηλή πίεση. Μεταφράζοντας αυτή την πίεση σε ταχύτητα, θα έφτανε περίπου στα 160 χιλιόμετρα την ώρα. Κλείνοντας τα μάτια, λοιπόν, προστατεύουμε τους οφθαλμούς από την υπερβολική εξωθητική πίεση.
10. Οι τσίχλες χωρίς ζάχαρη και το τυρί προστατεύουν τα δόντια;
Όποτε τρώτε κάτι, τα βακτήρια στο στόμα έρχονται σε χημική αντίδραση με την τροφή, παράγοντας ένα οργανικό οξύ που καταστρέφει τα δόντια. Το σάλιο εξισορροπεί την κατάσταση, βοηθώντας τα υπολείμματα τροφής να φύγουν, ξεπλένοντας τα δόντια και αραιώνοντας αυτό το οξύ. Το θέμα είναι να υπάρχει σάλιο, κι εδώ γίνεται σημαντικό το μάσημα μιας τσίχλας, που προκαλεί έκκριση σάλιου. Όσο για το τυρί, τα λιπαρά του λειτουργούν σαν ασπίδα για τα δόντια, ενώ επίσης περιέχει κάλσιο και φωσφορικό άλας, που δυναμώνουν και διατηρούν υγιή την οδοντοστοιχία μας. Τι σημαίνουν όλα αυτά για σας; Περιορίστε τα ενδιάμεσα τσιμπολογήματα που αυξάνουν τα οξέα στο στόμα. Μασήστε μια τσίχλα χωρίς ζάχαρη μετά το φαγητό. Ή πάρτε ως παράδειγμα τους Γάλλους, και τελειώστε το γεύμα σας με μερικές φέτες τυρί, έτσι, για αλλαγή.
preventionmag.gr